Kullanıcıların ihtiyaçlarını, davranışlarını ve beklentilerini anlamak için bütün kullanıcı deneyimi süreçlerini kapsayan kullanıcı araştırmaları yapmanın çok önemli olduğunu hepimiz biliyoruz. Kullanıcı deneyimi araştırmaları, ürün henüz fikir aşamasındayken keşfetme ve öğrenme amacıyla yapılabilir. Bu dönemde yapılan araştırmalar, “Gerçek kullanıcılar kimler olacak?”, “Yaşadıkları problemler ne?”, “Kullanıcıların ihtiyaçları, alışkanlıkları neler? “, “Nereden başlamalıyız?” gibi sorularınıza sağlıklı cevaplar bulmanızı kolaylaştıracaktır. Ürün geliştirilirken ya da hayata geçtikten sonra ise ölçümleme ve değerlendirme amacıyla “Kullanıcı Deneyimi Araştırması” yapabilirsiniz. Bu aşamada kullanıcı araştırması yapmak ise “Doğru yolu izliyor muyuz?”, “Ürün geldiğimiz aşamada nasıl algılanıyor?”, “Kullanıcılar ürün, servis deneyimlerinde zorluk yaşıyor mu?” gibi sorulara cevap bulmanıza yardım ederek süreçte ve sonrasında hata yapma ihtimalinizi azaltır.
Kullanıcı Araştırmaları Nasıl Kategorize Edilir?
Kullanıcı araştırmalarını Kantitatif / Kalitatif, Tutumsal / Davranışsal olarak kategorilendirebiliriz.
Kantitatif (Nicel) Araştırma:
Oldukça geniş kullanıcı kitleleriyle yapılır ve ürünün, davranışların “ne olduklarıyla” değil “ne kadar olduklarıyla” ilgilenir. Örneğin anket çalışmaları, mümkün olduğunca çok kullanıcıyla yapılmalıdır. Değerlendirirken niceliğe önem verildiği için anketler kantitatif araştırma türündedir.
Kalitatif (Nitel) Araştırma:
Sonuçlardaki miktarla ilgilenmez ve daha küçük kitlelerle yapılabilir. Araştırma yapılan konuyla ilgili asıl nedeni bulmaya, detaylı ve derin anlamlar çıkartmaya yöneliktir. Detaylarla ilgilenerek, detaylar sorgulanarak yapılan benchmarking çalışmaları kalitatif çalışmalara örnektir.
Tutumsal Araştırma:
Kullanıcıların ne düşündüklerini araştırır: “what people say?”
Birebir kullanıcı görüşmeleri ya da odak grup görüşmeleri, kullanıcının davranışlarını izleyemediği, yalnızca verdiği cevaplara odaklandığı için tutumsal araştırmalara örnek gösterilebilir.
Davranışsal Araştırma:
Kullanıcıların söylediklerini neden yaptıklarını araştırır: “what people do?”
Kart gruplama (Card sorting), etnografik araştırmalar kullanıcının cevaplarına odaklanmadan, davranışlarına odaklanılarak, o sırada yaptıkları gözlemlenerek yapıldığı için davranışsal araştırmalardır.
Yazının 2.bölümü için tıklayın.
İmge Akbulut
Kullanıcı Deneyimi ve Kullanılabilirlik Uzmanı